Kolejne działania ochronne na torfowiskach zrealizowane!

Klub Przyrodników w roku 2016 wykonał kolejne działania ochronne na torfowiskach w ramach projektu „Ochrona torfowiska alkalicznych (7230) południowej Polsce”. Pierwsze działania w obrębie torfowisk (koszenie i usunięcie nalotów drzew i krzewów) wykonaliśmy w roku 2015 na terenie województwa podkarpackiego, gdzie finansującym była Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Rzeszowie. W roku 2016 przyszedł czas na obiekty, które znajdują się na terenie województwa małopolskiego, łódzkiego i lubelskiego.

Siedlisko przyrodnicze 7230 na terenie województwa małopolskiego występuje głównie w postaci młak, rzadziej torfowisk zawieszonych na stokach hal i polan górskich. Część torfowisk, na których w roku 2016 zostały wykonane działania ochronne znajduje się na terenie Gorczańskiego Parku Narodowego – naszego partnera w Projekcie. Do niedawna część z nich była w posiadaniu właścicieli prywatnych. We wrześniu Gorczański Park Narodowy sfinalizował trwające od bardzo dawno rozmowy z właścicielami prywatnymi wykupując ponad 2,5 ha gruntów. Wykup tych gruntów umożliwił wykonanie zabiegów ochronnych tj. koszenia oraz usunięcia nalotów drzew i krzewów. Docelowo pozwoli na zachowanie właściwego stanu zachowania znajdującego się tam siedliska 7230. Oprócz działań z zakresu czynnej ochrony na jednej z hal na terenie Parku zostały wybudowane systemy kaskadowych przetamowań, mających na celu zachowanie nadmiernej erozji w obrębie kompleksu młak.

Kolejnym z obszarów, gdzie wykonano działania ochronne na terenie województwa małopolskiego w ramach projektu jest obszar Natura 2000 Małe Pieniny PLH120025. Dzięki realizacji Projektu udało się objąć wszystkie płaty siedliska 7230 jakie zostały zidentyfikowane w tym obszarze Natura 2000. Informacje o lokalizacji siedliska, Klub posiadał z przeprowadzonej kilka lat temu krajowej inwentaryzacji siedliska 7230 prowadzonej przez Klub Przyrodników. Efektem tej inwentaryzacji był opracowany Krajowy Program Ochrony Torfowisk Alkalicznych (7230) (dostępny na stronie: http://www.kp.org.pl/torfowiska/).

Koszenia oraz usunięcie nalotów drzew i krzewów (tam gdzie to było konieczne) przeprowadzono w obrębie 26 obiektów (młak) na łącznej powierzchni nieco większej niż 2 ha, co obrazuje stopień ich rozdrobnienia. Poszczególne obiekty, położone są w sąsiedztwie trudnodostępnych, śródleśnych polan, do których czasami jedyną możliwą trasą dotarcia bywa rynna górskiego potoku. Znaczne odległości (kilka km) pomiędzy obiektacmi a w szczególności znacznej wagi sprzęt powodują, że wykonania samych działań ochronnych zajmuje znacznie mniej czasu niż samo dotarcie do obiektu. Powierzchnia poszczególnych obiektów, w obrębie których prowadziliśmy działania ochronne, była bardzo zróżnicowana – najmniejszy płat siedliska ma powierzchnię zaledwie jednego ara, a największy ok. 75 arów.

Przed przystąpieniem do działań ochronnych każdorazowo uzyskiwaliśmy zgody właścicieli/zarządców gruntów na wykonanie tychże działań. Najczęściej spotykaliśmy się z ich bardzo przychylnym nastawieniem i chęcią kontynuowania ochrony torfowisk w przyszłości. Część obiektów, gdzie wykonywaliśmy działania położonych jest na terenie rezerwatów przyrody: Biała Woda, Zaskalskie Bodnarówka i Wąwóz Homole. Plan ochrony dla jednego z rezerwatów jak również zadania ochronne ustanowione dla dwóch pozostałych rezerwatów uwzględniają działania ochronne jakie zostały przeprowadzone w celu ochrony torfowisk alkalicznych. W roku 2016 udało nam się również wykonać zabiegi ochronny czynnej na kilku obiektach na terenie Ostoi Popradzkiej PLH120019.

W województwie łódzkim działania ochronne obejmujące ponad 6 ha siedliska zostały wykonane na jednym z dwóch najcenniejszych torfowisk alkalicznych w tym województwie, gdzie występuje m.in. liczne stanowisko lipiennika Loesela (Liparis loeselii), gatunku wybitnie związanego z torfowiskami alkalicznymi. Pośród gatunków rzadkich i zagrożonych występuje tam również turzyca pchla (Carex pulicaris), kruszczyk błotny (Epipactis palustris), dziewięciornik błotny (Parnassia palustris), czy jaskier wielki (Ranunculus lingua). W województwie lubelskim udało się przywrócić do ponownego użytkowania ponad jeden hektar siedliska 7230, z występującymi w jego obrębie bogactwem gatunków roślin chronionych. Kolejne działania planowane są na rok 2017.

Wszystkie obiekty objęte projektem podlegają niekorzystnym przemianom – głównie ekspansji trzciny, miejscami zarośli olchy i wierzb. Działania ochronne stanowią pierwszy krok do przywrócenia ekstensywnego użytkowania łąkarskiego na porzuconych przed kilkunastu lub kilkudziesięciu laty torfowiskach.

Fragmenty wykupionej w ramach projektu młaki na terenie Gorczańskiego Parku Narodowego (fot. D. Horabik).

Dolina Sopotnickiego Potoku – młaka przed i po wykonaniu działań ochronnych (fot. T. Bąkowski)

Jedyna trasa dojścia wzdłuż potoku górskiego prowadząca do jednego z obiektów w Małych Pieninach (fot. T. Bąkowski)

Każdy transport jest dobry, by ograniczyć czas dotarcia do młak w górach (fot. T. Bąkowski).

This text is also available in: EN